MILIARDY ZŁOTYCH na pomoc dla uchodźców i Ukraińców! Zmiany w prawie: od PESEL-u po 800 plus i zatrudnianie!

Polska. Rząd podjął kluczową decyzję, zatwierdzając zmiany w przepisach dotyczących pomocy dla obywateli Ukrainy w związku z trwającą wojną. Rada Ministrów przyjęła we wtorek (15 lipca) projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Nowe przepisy zakładają kontynuację wsparcia uchodźców do 4 marca 2026 roku, co jest zgodne z decyzją Rady Unii Europejskiej. Jednocześnie wprowadzono szereg korekt i zmian, mających na celu uszczelnienie systemu udzielania pomocy, w tym zasad zatrudniania Ukraińców w Polsce i wypłaty świadczeń, takich jak np. 800 plus.

Przedłużenie Ochrony i Wsparcie dla Samorządów

Głównym założeniem nowelizacji jest przedłużenie ochrony tymczasowej dla obywateli Ukrainy do 4 marca 2026 roku. Wydłużony zostanie również okres załatwiania przez wojewodów spraw administracyjnych dotyczących pobytu, takich jak zezwolenia na pobyt czasowy, stały czy rezydenta długoterminowego UE, a także zmian zezwoleń na pobyt czasowy i pracę.

Rząd zamierza kontynuować wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami z Ukrainy. Planuje się również wydłużenie przepisów umożliwiających przydzielanie nauczycielom, za ich zgodą, godzin ponadwymiarowych w szkołach, w których utworzono dodatkowe oddziały dla ukraińskich dzieci.

Uszczelnianie Systemu i Nowe Wymogi

Projekt noweli ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy wprowadza także szereg działań mających na celu uszczelnienie systemu udzielania pomocy. Chodzi m.in. o:

• Wykluczenie możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. Jak uzasadnia MSWiA, ich pobyt nie jest związany bezpośrednio z działaniami wojennymi.

• Doprecyzowanie kwestii związanych z prowadzeniem krajowego zbioru rejestrów w sprawach cudzoziemców. Komendant Główny Straży Granicznej będzie miał obowiązek wpisywania danych z dokumentów stanowiących podstawę przekroczenia granicy oraz dodania odcisków linii papilarnych w celu jednoznacznej identyfikacji osób.

• Wymóg osobistej obecności dzieci bez względu na wiek przy nadawaniu numeru PESEL.

• Konieczność potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy stosowną dokumentacją. To działanie ma zapobiec nadużyciom i próbom legalizacji pobytu przez osoby, które nigdy nie pozostawały w relacjach rodzinnych z obywatelami Ukrainy.

Zmiany w Zakwaterowaniu i Świadczeniach

Projekt ustawy określa również termin zakończenia przyjmowania uchodźców wojennych z Ukrainy do ośrodków zbiorowego zakwaterowania na 31 października 2025 roku, poza tzw. grupami wrażliwymi. Od 1 listopada 2025 roku wojewoda będzie mógł udzielić pomocy w postaci zakwaterowania i wyżywienia m.in. dzieciom, emerytom i rencistom (z opłatą 15 zł/osobodzień), osobom niepełnosprawnym oraz osobom po 60. (kobiety) i 65. (mężczyźni) roku życia, o ile nie pobierają świadczenia emerytalnego.

Doprecyzowane zostaną także przesłanki do otrzymania świadczenia 800 plus. Będzie ono wypłacane również na dzieci, które ukończyły szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia, a jednocześnie spełniają obowiązek nauki poprzez uczęszczanie do uczelni lub na kwalifikacyjne kursy zawodowe.

Rozszerzony zostanie katalog przesłanek do uchylenia zezwolenia na pobyt czasowy w sytuacji, gdy obywatel Ukrainy złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane lub dokumenty, a także w przypadku, gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów regulujących zasady wjazdu cudzoziemców na terytorium Polski.

Uproszczenia i Koszty w Służbie Zdrowia

Projekt noweli wprowadza również zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, mające na celu uszczelnienie tzw. systemu uproszczonego, umożliwiającego wykonywanie zawodu przez obywateli Ukrainy oraz osoby z kwalifikacjami spoza UE. Zmiany będą dotyczyć także ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, aby umożliwić okręgowym izbom pielęgniarek i położnych przedłużenie warunkowego prawa wykonywania zawodu, do czasu ukończenia kształcenia zgodnego z wymogami UE i kontynuacji zatrudnienia w zawodzie, jednak nie dłużej niż o 3 lata.

Rząd oszacował, że koszt pomocy dla Ukraińców tylko w IV kwartale 2025 roku wyniesie 997,4 miliona złotych, a w I kwartale 2026 roku – 2 miliardy 69 milionów złotych.

Jakie są Twoje przemyślenia na temat tych zmian i ich potencjalnego wpływu na społeczeństwo polskie oraz samych uchodźców z Ukrainy?